Afwijkingen per risicogroep

Op 24 mei 2022 is de opkoopbescherming van kracht geworden binnen de gemeente Almere. Hiermee proberen we de kansen tot toetreding op de koopwoningmarkt voor met name starters en mensen met een middeninkomen te verbeteren. We hebben sindsdien vooral gewerkt aan het uitvoeren en verstevigen van de processen.

Tot nu toe zijn er 19 vergunningen aangevraagd. Dit aantal blijft daarmee sterk achter bij de inschatting die we gemaakt hebben van 300 aanvragen in 2023. Er zijn 2 bezwaren ingediend en behandeld. Het aantal situaties dat onder de opkoopbescherming valt is daarmee veel lager dan in eerste instantie gedacht. Dit komt met name door de ontwikkelingen op de woningmarkt, waardoor woningen kopen en daarna verhuren minder aantrekkelijk is geworden. Vanwege de geringe aantallen is er nog geen handhaving nodig voor opkoopbescherming. De verwachting is dat er ook nog geen bestuurlijke boetes zullen worden opgelegd. De processen zijn hier wel voor ingericht, zodat we dit in de toekomst eventueel wel kunnen inzetten voor handhaving. Op dit moment hebben we daarom minder budget nodig om de opkoopbescherming uit te voeren.

Aan het begin van 2022 is met het Strategisch assetmanagementplan (SAMP) zo goed mogelijk in beeld gebracht hoeveel geld nodig zou zijn voor het toekomstig beheer en onderhoud. Dit is gedaan met een rekenmodel, dat uitging van alle in de openbare ruimte te beheren objecten, alle beheermaatregelen die hiervoor worden uitgevoerd en de kosten die hiervoor gemiddeld gerekend worden. Bij de vorige begroting is extra geld uitgetrokken om het dagelijks verzorgend onderhoud op orde te krijgen. Nu blijkt dat in het SAMP toch onvoldoende rekening is gehouden met bepaalde activiteiten. Om deze extra taken te kunnen uitvoeren, is structureel € 0,8 miljoen extra nodig. € 0,3 miljoen daarvan is nodig voor het beheer van stukken bos en watergangen die sinds het SAMP naar de gemeente zijn overgeheveld. De overige € 0,5 miljoen betreft extra taken die erbij zijn gekomen die vereist zijn om de openbare ruimte goed te kunnen beheren.

In de Programmabegroting 2023 is € 350.000 beschikbaar gesteld om nog een stap verder te gaan met het ecologisch maaien. We willen dat doen door gras dat aan bosranden ligt om te vormen naar bosplantsoen. Dit moet een besparing opleveren van structureel € 100.000, die al in de begroting is verwerkt.
Deze omvorming van gras naar bosplantsoen kan niet meer in 2023 worden uitgevoerd, maar wordt meegenomen in een project dat in 2024 start. Dit budget wordt het jaar daarna ingezet en daarom doorgeschoven naar 2025. De in de Programmabegroting 2023 ingeboekte bezuiniging van € 100.000 wordt daardoor pas vanaf 2026 gerealiseerd.

Bij het Uitvoeringsbesluit Floriade (RV-30/2015) zijn de uitgangspunten vastgesteld voor het beheer van de toekomstige wijk Hortus. Hierbij is besloten om het benodigde budget vanaf 2023 in de begroting op te nemen. Dat is nog niet gebeurd. Bij de Programmabegroting 2023 is besloten om een overgangsbudget voor het dagelijks verzorgend onderhoud in de eerste twee jaar beschikbaar te stellen, € 350.000 per jaar voor 2023 en 2024. Dit budget blijkt ontoereikend, waardoor voor 2023 en 2024 een extra bedrag nodig is. Voor 2023 vallen de kosten nog hoger uit, doordat op het terrein speeltoestellen en bankjes zijn vernield. Deze zijn overgenomen zodat deze elders in de stad een tweede leven konden krijgen, maar dat was door het vandalisme niet meer mogelijk, waardoor ze nieuw moeten worden aangeschaft.

Voor het meerjarige beheer is eerst meer duidelijkheid nodig over de omvang van het gebied. Wanneer ook het arboretum in beheer zou moeten worden genomen, lopen de beheerlasten snel op. Omdat hierover op korte termijn nog geen duidelijkheid wordt verwacht, wordt de overgangssituatie tot en met 2025 verlengd. Hoeveel beheergeld er voor de jaren daarna nodig is wordt duidelijk op het moment dat definitieve zekerheid is over de uiteindelijke eigendomssituatie en bijbehorende beheerafspraken.

Zoals op 31 mei 2022 per raadsbrief aangegeven, is het huidige pand niet langer geschikt voor huisvesting van het dierenasiel. Sinds deze raadsbrief is nader onderzoek gedaan naar de verschillende mogelijkheden voor een toekomstbestendig dierenasiel. Welk scenario ook gekozen wordt, dit zal pas over enkele jaren gerealiseerd zijn. In de tussentijd ontkomen we niet aan het noodzakelijke onderhoud, bijvoorbeeld om het lekkende dak te herstellen. Het gaat om werkzaamheden die acuut nodig zijn om het pand veilig te houden tot een toekomstbestendige optie gereed is. Hoe langer dit toekomstbestendige scenario op zich laat wachten, hoe meer kosten voor noodzakelijk onderhoud, wetende dat het pand nu al niet meer voldoet aan bijvoorbeeld de arbo-eisen.

De kosten van het noodzakelijk onderhoud worden op dit moment geschat op € 400.000. Hoeveel het onderhoud precies kost en hoe lang het pand daarna nog mee kan, wordt de komende tijd nader onderzocht.

We zien veel minder huisuitzettingen dan waarvoor we budget hebben. Afgelopen 6 jaar zijn de baten niet behaald. Een bijstelling hierop is noodzakelijk. Het budget voor opslagkosten is niet toereikend.

Met het Waterschap Zuiderzeeland is overeengekomen dat de watergangen die de gemeente nu nog in beheer heeft in 2024 worden overgedragen. Het gaat om watergangen in Stichtsekant, de Overgooischezoom en de Rechte Wetering. Voorwaarde is dat het watersysteem op orde wordt gebracht voor de overdracht. Hiervoor moet onderzoek worden gedaan, moeten de watergangen van het juiste profiel worden voorzien en worden ontdaan van slib. Dit kost de gemeente in 2024 € 900.000. Voor de gemeente levert dit geen structurele besparing op omdat deze beheerkosten nog niet waren opgenomen in de begroting.

Nog eens € 900.000 is nodig voor het baggeren van de watergangen in de Stripheldenbuurt. Deze hadden eigenlijk al veel eerder op orde moeten worden gebracht en moeten worden overgedragen aan het Waterschap. Idealiter wordt er al tijdens de gebiedsontwikkeling op toegezien dat er na afloop minimale herstelwerkzaamheden nodig zijn. Wanneer deze toch nodig blijken, worden ze direct na het gereedkomen van de wijk uitgevoerd. De afgelopen jaren waren vanwege de druk op de beheerbudgetten onvoldoende middelen en vooral onvoldoende personele capaciteit beschikbaar om dit op te pakken. Hierdoor zijn de hoeveelheid slib en dus de beheerkosten flink toegenomen. Deze kosten zijn niet voorzien en kunnen dan ook niet binnen het bestaande budget voor groot onderhoud en vervangingen worden gedekt.

Richting toekomst is het noodzakelijk om het toezien op gebiedsontwikkelingen weer dusdanig in te vullen dat zo’n probleem opnieuw ontstaat. Nu is het zaak de opgelopen achterstanden in te lopen, zodat de watergangen kunnen worden overgedragen. Dit werk start al in 2023 en loopt door in 2024.

We slopen de gymzaal aan de Sas van Gent straat. Dit leidt tot een incidenteel nadeel vanwege de sloopkosten en het afboeken van de boekwaarde. Hier staat een structureel voordeel tegenover door het vervallen van de kapitaallasten.
We slopen de gymzaal omdat deze niet langer nodig is. Er zijn scheuren in de sportvloer ontstaan, waarschijnlijk veroorzaakt door verzakkingen. De scheuren zijn dusdanig groot dat er niet meer veilig gesport kan worden. Daarom hebben wij de gymzaal afgesloten. Om de gymzaal weer veilig te kunnen gebruiken is er een grondige renovatie nodig aan fundering en opstal. De kosten hiervan zijn erg hoog. Omdat de gymzaal niet meer nodig is voor onderwijs en er slechts één particuliere huurder gebruik maakt van deze locatie vinden we renovatie niet nodig.

Bij de Programmabegroting 2023 hebben we de sloop aangekondigd van het zogenaamde Paalgebouw bij het Oostvaarderscollege in Almere Buiten. In de 1e kwartaalrapportage 2023 is hiervoor budget vrij gemaakt. De sloop is uitgesteld omdat we eerst willen onderzoeken of het gebouw toch nog gebruikt kan worden. Het sloopbudget van € 175.000 blijft hierdoor over. Omdat nog niet duidelijk is de sloop alsnog doorgaat is dit geld nu ten gunste van het perspectief gebracht.

De kosten van kinderopvang zijn lager dan begroot. Dit komt doordat het extra budget van het Rijk dat in 2021 is toegekend niet nodig is. Ook zijn de toezichtskosten lager door de hogere kwaliteit van kinderopvang in Almere. Tot slot worden minder nieuwe kinderopvanglocaties geopend waardoor zowel de kosten als baten achterblijven.

Voor de uitvoering van het Stedelijk woningbouwprogramma en de gewenste versnelling van de woningbouw is bij de begroting 2023 extra geld beschikbaar gesteld. Een deel hiervan is bedoeld voor extra capaciteit voor de hiervoor benodigde vergunningverlening.
Door de huidige situatie op de woningmarkt was er in 2023 geen extra capaciteit nodig waardoor er € 240.000 overblijft. Daarnaast worden de kosten voor vergunningverlening gedekt uit leges.

Als gevolg van het gevallen kabinet vindt er in 2023 een onvoorziene tussentijdse Tweede Kamerverkiezing plaats. Hierdoor zijn de kosten verhoogd voor 2023 en verlaagd voor 2025.
Echter, de kosten voor 2023 zullen hoger zijn dan initieel begroot voor 2025.

Stijging kosten Provinciale Staten- en Waterschapsverkiezingen
In 2023 blijkt dat de werkelijke kosten hoger uitvielen van begroot. Hier moeten wij voor de aankomende verkiezing ook rekening mee houden. Voornaamste reden hiervoor is de verhoging van het aantal stembureaus van 84 naar 100. De kosten die hierdoor ook stijgen zijn de kosten voor onder andere locaties, personeel, transport en materiaal.

Stijging kosten Tweede Kamerverkiezing 2023
Ten opzichte van Provinciale Staten- en Waterschapsverkiezingen 2023 wordt ook weer een stijging verwacht voor de Tweede Kamerverkiezing 2023. De voornaamste reden hiervoor is de stijging van de drukkosten en personeelskosten.

Als gevolg van een juridisch conflict is er een risico dat de kosten voor een groot werk toenemen. We nemen hiervoor een risicoreservering op. Omdat dit de onderhandelingspositie van de gemeente kan beïnvloeden is dit risico vertrouwelijk.

We hebben een vertrouwelijk risicoreservering opgenomen op het gebied van sport. We zullen u hierover met de raadsbrief vertrouwelijke risico's informeren. Deze brief sturen we met de derde kwartaalrapportage 2023 die u in oktober 2023 van ons kunt verwachten.

In het kader van het toekomstbestendig afvalsystem (TAS) is het werken met Afvalcoaches geïntensiveerd om de inwoners goed voor te lichten over o.a. het belang van afvalscheiding. Deels worden deze kosten gedekt uit de eenmalige beschikbaar gestelde gelden voor TAS, maar zullen deels ook uit het reguliere budget moeten komen. Het scheiden van GFT is een voorbeeld dat laat zien waarom voorlichting en preventie noodzakelijk is. Op dit moment is 40% van het GFT sterk vervuild, waardoor het wordt afgekeurd en verbrand. Dit brengt hoge extra kosten met zich mee. Door voorlichting verwachten wij de kwaliteit van het GFT te verbeteren en zullen als gevolg hiervan de verwerkingskosten afnemen. De kosten van deze voorlichtingscampagne bedragen € 150.000. Dit wordt betaalt uit de besparing van die ontstaat door beter scheidingsgedrag. We gaan de effectiviteit van de campagne evalueren. Als de campagne succesvol is, dan gaan we hier de komende jaren mee door.

In de begroting 2023 hebben wij op basis van het coalitieakkoord structureel € 1,5 miljoen beschikbaar gesteld voor onze wettelijke klimaattaken. Daarna is ook vanuit het Rijk geld beschikbaar gesteld voor klimaattaken. Hierdoor blijft er in 2023 een bedrag van € 1,1 miljoen over. Dit kan vrijvallen ten gunste van het perspectief.